Een gevarieerd dieet voor je paard

Waarom is een gevarieerd dieet belangrijk voor je paard?

Niet alleen honden, maar ook paarden hebben vaak een redelijk eenzijdig dieet. Hoewel er voor paarden vaak iets meer verschillende voedingsmiddelen op het menu staan, is dat menu vaak wel elke dag hetzelfde: onbeperkt of een bepaald aandal porties ruwvoer, aangevuld met één of enkele varianten van een commercieel product. Dit kan variëren van enkele kilo's krachtvoer tot een handje balancer per dag. Het ruwvoer in Nederland bestaat vaak uit enkele soorten gras, tegenover de vele verschillende soorten kruiden, grassen en bladeren die wild levende paarden eten. De commerciële paardenvoeders bestaan vaak uit dingen als granen en lucerne, compleet gemaakt met een premix. Zeker nog ruimte voor verbetering dus!

Dit staat in schril contrast met de voedingsrichtlijnen voor onszelf, mensen. Eén van de aspecten van een gezond dieet die standaard genoemd wordt, is variatie. Dit is niet zonder reden. Van bepaalde nutriënten is een minimale aanbevolen dagelijkse behoefte bekend. Dit is vooral onderzocht voor de vitaminen en mineralen. Maar naast vitaminen en mineralen komen er nog duizenden andere nutriënten voor, zoals de vele fytonutriënten die in groenten en kruiden zitten. Veel van deze voedingsstoffen worden niet als essentieel beschouwd, maar hebben toch een waardevolle bijdrage voor de gezondheid. Denk bijvoorbeeld aan antioxidanten. Er zijn zoveel verschillende nutriënten dat er niet één voedingsmiddel is die deze allemaal bevat. Dus moeten we gevariëerd eten om er zoveel mogelijk binnen te krijgen. En onze honden ook. En onze paarden ook.

Inmiddels hebben de meeste merken naast het bekende krachtvoer ook een eigen balancer, een brokje met hoge concentraties vitaminen en mineralen waardoor je er maar enkele tientallen grammen van hoeft te voeren om ervoor te zorgen dat ze alles binnenkrijgen. Het is dus niet moeilijk om ervoor te zorgen dat je paard alle benodigde vitaminen en mineralen binnenkrijgt. Echter wil je ook niet tevéél voeren van bepaalde nutriënten. In het vorige artikel over paardenvoeding werd al duidelijk dat er veel onzekerheden zijn in het samenstellen van het rantsoen voor je paard. Als je geen uitgebreide analyse van je ruwvoer hebt, blijft het voor een deel giswerk (en dan hebben we het nog niet eens over individuele verschillen in behoefte). En naast de vitaminen en mineralen zijn er dus nog zoveel meer nutriënten die elk hun eigen gunstige bijdrage aan de gezondheid leveren. Hiervan is geen aanbevolen dagelijkse hoeveelheid onderzocht, en worden ook niet opgenomen in de premixen van brokken. Ook wil je alle nutriënten het liefst zoveel mogelijk in hun natuurlijke, verse vorm aanbieden. Het is bekend dat nutriënten synergetisch met elkaar werken, en dat het hele voedingsmiddel een groter gezondheidsvoordeel oplevert dan een geïsoleerd, synthethisch nutriënt zoals in een premix. 1+1=3 zeg maar. Als voorbeeld nemen we vitamine E. Dit komt in de natuur voor in verschillende vormen, maar de synthethische variant bevat maar één van deze vormen. Het blijkt echter dat de verschillende vormen elkaar versterken, en meer doen voor het lichaam dan slechts één variant in dezelfde hoeveelheid. Ook is er niet één plant of grondstof die àlle mogelijke nutriënten bevat. Hoe meer je varieert, hoe meer verschillende nutriënten er in de voeding zitten. Verder kunnen uitschieters van bepaalde voedingsmiddelen rechtgetrokken worden door niet elke dag hetzelfde te voeren. Hoe kun je er nu voor zorgen dat je paard hier ook van profiteert? 

Hoe breng je variatie aan in het dieet van je paard?

De basis voor elk paardendieet is (hopelijk) ruwvoer. Wanneer je paard in de zomer beschikking heeft tot vers gras, heb je al een hele mooie basis te pakken. Gras bevat ruim voldoende vitamine A, C, en E, en haalt daarnaast mineralen uit de bodem om te groeien. Dit gehalte is dus wel afhankelijk van de bodemgesteldheid. In de winter is vers gras in Nederland voor de meeste paardeneigenaren niet haalbaar, en moeten we het met hooi doen. Wanneer je hooi inkoopt, kun je hiermee het mineralengehalte uitbalanceren door van een aantal verschillende partijen, uit verschillende delen van het land (en van verschillende bodems) in te slaan. Elke partij heeft zijn eigen waardes, eventuele uitschieters van een bepaalde bodem worden zo gecompenseerd. Het vitaminegehalte loopt echter wel terug tijdens het bewaren. Dit zou je (onder andere) kunnen aanvullen met verse toevoegingen uit het lijstje hieronder. Uiteraard kun je ook het hooi en je eigen bodem laten testen zodat je weet wat je moet aanvullen. Als je paard zowel gras als hooi van hetzelfde land krijgt, is dit wel aan te raden. En bij een eventueel hoog gehalte van een bepaald mineraal kun je hierdoor alsnog besluiten om een deel hooi in te kopen om dit iets te compenseren. 

Daarnaast kun je verse kruiden en planten toevoegen voor extra variatie en nutriënten. Het mooiste zou natuurlijk een prachtige kruidige weide zijn, maar dit kost erg veel werk om de kruiden te behouden, en op een pensionstal is het natuurlijk niet aan jou om dit te beslissen. Er zijn speciale kruidenmixen voor paarden verkrijgbaar, zodat je deze thuis kunt kweken en plukken. Wanneer je beschikking hebt over eigen grond kun je ervoor kiezen om een stukje land hiermee in te zaaien waar de paarden dagelijks even op mogen. Ook kun je kruiden achter draad/gaas zaaien, zodat alleen de delen waar de paarden bij kunnen gegeten worden. Zo kan de plant tussentijds bij groeien en uitzaaien zodat hij het jaar erop weer terugkomt. Ook kun je op pad gaan om bepaalde planten te zoeken en te plukken, of je paard meenemen op snackwandeling. Verder zijn er ook bepaalde groentes en fruit die geschikt zijn om te voeren. Als je paard iets niet direct eet, probeer het dan later nog eens. Soms moeten ze ook even wennen aan nieuwe smaken. 

Voorbeelden van verse toevoegingen zijn: 

• Paardenbloem 
• Bleekselderij 
• Venkel 
• Anijs 
• Wortel 
• Blauwe bessen 
• Frambozen 
• Bramen 
• Broccoli 
• Wilgentakken 
• Berkentakken 
• Rozenbottel 
• Boerenkool 
• Brandnetel (eerst even laten drogen) 
• Spirulina 
• Zeewieren 

Zowel brandnetel als spirulina zijn echte multivitamine's uit de natuur. Verder bevatten planten naast vitamines en mineralen vele fytonutriënten, die een positief effect op de gezondheid hebben. Al deze verschillende voedingsstoffen hebben ook een positief effect op de diversiteit van het microbioom. De bacteriën in de darm voeden zich met wat er zich in de darm bevindt, en de meeste bacteriën hebben wel een voorkeur voor een bepaalde voedingsstof. Als er dag na dag, week na week, maar een paar verschillende voedingsstoffen voorbij komen, zullen vooral de bacteriën die hier goed op gaan overleven en zich vermenigvuldigen, terwijl andere soorten als het ware uithongeren. Een divers microbioom is enorm belangrijk voor de gezondheid, en niet alleen lichamelijk, maar ook voor de psychische gezondheid. Darmbacteriën scheiden stoffen uit die de cellen van de darm gezond houden, stoffen die door het bloed opgenomen worden en elders van nut zijn, neurotransmitters die invloed hebben op het brein en zenuwstelsel, en waarschijnlijk nog veel meer wat we nog niet eens weten. Daar niet elke bacterie dezelfde stoffen produceert, wil je ook hier graag variatie hebben om de boel in balans te houden. Daarnaast is een gevarieerd dieet voor je paard gewoon leuker, lekkerder en interessanter. Zelf wil je ook niet elke dag brood met pindakaas toch? Dus wees creatief en verras je paard! 😊