Moet mijn paard behandeld worden?

“Heeft mijn paard een behandeling nodig?” is een vraag die mij vaak gesteld wordt. Om hier een volledig antwoord op te kunnen geven, is veel achtergrondinformatie nodig, die ik (nog) niet altijd tot mijn beschikking heb. Daarom wil ik in deze blog even uiteenzetten wanneer ik vind dat een paard een behandeling nodig heeft :)

Basisverzorging

We beginnen bij het begin. Elk paard heeft een basisverzorging nodig, en hoe beter die is, hoe gezonder je paard blijft. Diverse factoren kunnen hieronder geschaard worden:

·Passende huisvesting

·Passend rantsoen

·Hoefverzorging

·Gebitsverzorging

·Passend harnachement

·Passende training

Huisvesting

De huisvesting is de omgeving waarmee je paard het in het dagelijks leven mee moet doen en waar hij de meeste tijd doorbrengt. Het is dus logisch dat hoe beter de huisvesting aansluit op de behoeften van je paard, hoe meer dit ten goede komt van zijn gezondheid. Voldoende bewegingsvrijheid is hierin een belangrijke. Als je lang stil hebt gezeten, moet je vaak eerst even “op gang komen” omdat je spieren een beetje stijf zijn. Hoe langer je stil hebt gezeten, hoe langer dit duurt, en ook naarmate we ouder worden, wordt dit er helaas vaak niet beter op ;) Veel paarden staan (een deel van de dag) op stal, waarin ze weinig bewegingsvrijheid hebben. Op stal staan voor een paard vind ik vergelijkbaar met in bed liggen voor een mens, je kunt wat draaien, eventueel nog rechtop zitten en staan, maar echt bewegen kun je niet. Hou hierbij ook in gedachte dat een paard maar twee tot drie uur per dag (liggend) slaapt, tegenover gemiddeld acht uur bij de mens. Om soepel te blijven, is het dus belangrijk dat je paard voldoende bewegingsvrijheid krijgt.

Het beperken van stof is ook van groot belang. Hiermee behaal je een enorme winst voor de gezondheid van de luchtwegen. Verder moet de omgeving natuurlijk hygiënisch en veilig zijn, zodat je paard zich niet kan blesseren.

Rantsoen

Het rantsoen voorziet het lichaam van energie en bouwstoffen. Via het maagdarmkanaal worden deze stoffen verwerkt tot opneembare vormen en na passage over het darmepitheel worden ze via het bloed door het hele lichaam getransporteerd. Het is belangrijk dat je paard de juiste voedingsstoffen in de juiste hoeveelheden krijgt, maar ook dat het de juiste voedingsmiddelen aangeboden krijgt in een passend voerschema. Overbodige of onjuiste voedingsmiddelen zorgen slechts voor onnodige belasting van het maagdarmstelsel. Heel zwartwit gezien is alles wat het paard in de natuur niet zou eten onjuist, maar gelukkig hebben ook paarden een bepaalde buffer om zonder problemen de “onjuiste” voedingsmiddelen te verwerken en/of te verwijderen.

Zoals ongetwijfeld bekend, is het paard een graasdier en gemaakt om de hele dag door kleine hoeveelheden voedsel op te nemen. De maag produceert continue maagzuur, en om te voorkomen dat dit zuur de maagwand gaat irriteren is het van belang dat er altijd een hoeveelheid voedsel in de maag is. Je paard mag daarom niet langer dan zes uur (en eigenlijk liefst vier uur) zonder voedsel staan. Verder is het belangrijk dat de basis van het rantsoen bestaat uit ruwvoer (hooi, kuil of gras). Hiermee kunnen de meeste paarden voorzien in hun behoefte aan energie en eiwitten, maar vitaminen en mineralen moeten wel aangevuld worden. Dit kan door middel van krachtvoer, supplementen, of een balancer.

Hoefverzorging

Net zoals het belangrijk is voor jou om goed passende schoenen te dragen, is het belangrijk voor je paard dat zijn hoeven goed bijgehouden worden. Goede verzorging houdt de hoeven gezond en een juiste hoefvorm is belangrijk om de krachten op de pezen zo optimaal mogelijk te verdelen. Denk nogmaals even aan het feitje dat een paard maar twee tot drie uur per dag ligt, en de rest van de dag dus op zijn benen staat.

Ook is het belangrijk om er even bij stil te staan dat hoe vaker de hoeven bijgehouden worden, hoe minder groot het verschil is tussen voor en na bekapping. Als jou paard onderuitgezakte hoeven krijgt, zal zijn buigpees voor de bekapping meer uitgerekt worden ten opzichte van de ideaal en zijn strekpees minder. Hoe meer tijd tussen de bekappingen, hoe langer er een (lichte) over- en onderrek op de pezen zit, en hoe groter het verschil met de nieuwe situatie na de bekapping.

Verder komen hierbij ook weer de huisvesting en voeding om de hoek kijken. Een goede ondergrond verkleint de kans op aandoeningen zoals rotstraal, een passende voeding verkleint de kans op ziektes zoals hoefbevangenheid. Pijn aan de hoeven zorgt voor spanning in het hele lichaam, enerzijds door verminderde beweging en anderzijds omdat het paard zo’n groot deel van de dag op zijn hoeven staat, en dus niet makkelijk zijn hoeven kan ontlasten. En daarbij wil je natuurlijk sowieso niet dat je paard pijn heeft :)

Gebitsverzorging

Paarden malen, en als gevolg hiervan slijten hun tanden en kiezen. Deze kunnen dus ook scheef af slijten, maar gelukkig is het paard uitgerust met een gebit dat tot op hoge leeftijd doorgroeit, en kunnen we deze dus met een gerust hart bijvijlen, slijpen en snijden waar nodig. Haken en scherpe randen kunnen voor pijn en ongemak zorgen, maar kunnen ook mechanische belemmeringen zijn. De onderkaak schuift naar voren ten opzichte van de bovenkaak in de voorwaartsneerwaartse beweging, maar wanneer haken op de achterste kiezen in de onderkaak ontstaan is deze beweging simpelweg niet mogelijk. Een goede gebitsverzorging kan je dus ook tijdens de training veel profijt bieden.

Harnachement

Tja, dit spreekt wel voor zich :) Het zadel moet passend zijn zodat je paard niet wordt belemmerd in zijn beweging en geen pijn veroorzaakt. Maar andere zaken verdienen ook aandacht. Let er op dat het bit goed past, er wordt bijvoorbeeld vaak gezegd dat “hoe dikker het bit is, hoe zachter”, maar het paard moet wel voldoende ruimte hebben in zijn mond. Ook mogen de verschillende onderdelen van het hoofdstel niet te strak zitten: de neusriem bijvoorbeeld mag niet te strak aangesnoerd worden, aangezien dit spanning kan geven in de kaak, maar ook weer de voorwaartse beweging van de onderkaak kan verhinderen.

Training

De manier waarop een paard getraind wordt heeft een behoorlijke invloed op de toestand van het paard. Er zijn meerdere sportdisciplines die allemaal weer een andere belasting op het lichaam geven. Over het algemeen is het doel het paard zo ontspannen mogelijk zijn lichaam op de juiste manier te laten gebruiken, maar eerlijk is eerlijk, niemand is perfect! Ook zijn er paarden die enkel gebruikt worden voor buitenritten. Aan de ene kant klinkt dit weinig belastend, maar elk paard is wel in meer of mindere mate scheef, en draagt zijn ruiter daardoor meer met links of rechts en loopt dus al die kilometers met een ongelijke belasting. Het zou daarom voor elk paard, sport of recreatie, goed zijn om aandacht te besteden aan het rechtrichten van je paard. Hoe vaak is ook weer afhankelijk van meerdere dingen, het belangrijkste is dat je een vooruitgang ziet. Probeer ook variatie in je training aan te brengen, zodat er geen overbelastingen ontstaan door het te vaak herhalen van bepaalde oefeningen en/of bewegingen.

Dus.. moet mijn paard behandeld worden?

Dat is afhankelijk van hoe optimaal de basisverzorging van jouw paard is. Hoe dichter bij de ideaal, hoe minder kans op problemen, maar het is onrealistisch om alles perfect voor elkaar te willen hebben. Velen van ons zijn afhankelijk van staleigenaren en hun regels, en in Nederland hebben we nou eenmaal niet genoeg ruimte om alle paarden lekker 24/7 naar buiten te gooien. Daarbij werkt het klimaat ook niet mee en hebben we helaas niet het hele jaar rond weelderige groene weides met allerlei wonderkruiden die je paard voorzien in al zijn nutritionele behoeftes. Laat dus het idee van perfectie los, want ieder paard heeft een buffer om minder ideale omstandigheden aan te kunnen (sommige paarden met erfelijke afwijkingen daargelaten, maar die laten we nu even buiten beschouwing). Kijk vooral naar de middelen die je wel hebt om de beste versie van je paard te verkrijgen en blijf altijd kritisch.

Om al die beetjes minder ideaal te compenseren en de buffer te ondersteunen, is een behandeling een oplossing, ook al heeft je paard ogenschijnlijk geen problemen. Je paard wordt in feite chronisch “belast” met elk beetje minder ideaal en op den duur veroorzaken deze kleine “restricties” in het lichaam. Elke restrictie knabbelt weer een deel van de buffer van je paard af. Wanneer zijn buffer “op” is, ontstaan de problemen. Door je paard te laten behandelen worden deze restricties verholpen voordat ze problemen kunnen gaan veroorzaken. Dit kan bijvoorbeeld één keer per jaar of één keer per half jaar zijn, afhankelijk van het paard en zijn omstandigheden.

Een behandeling is echter geen compensatie voor een gebrek aan een ander onderdeel van de basisverzorging. Als je paard haken op zijn kiezen heeft, zal er toch echt een tandarts aan te pas moeten komen. Ook zullen eventuele restricties ten gevolge van deze haken (bijvoorbeeld doordat het kaakgewricht beperkt wordt) snel weer terug komen als de haken niet aangepakt worden. Ik hoop dat ik hiermee meer inzicht gegeven heb. Bij twijfel kun je altijd contact met mij opnemen, ik beantwoord je vragen graag! Ook een check is altijd mogelijk!