Geluidsangst bij honden, wat kan osteopathie hierin betekenen?
Hoe kan osteopathie helpen bij geluidsangst?
Wat is geluidsangst?
Geluidsangst of geluidsgevoeligheid is een bekend gedragsprobleem bij honden, waarbij honden negatief reageren op (harde) geluiden. Studies tonen uiteenlopende prevalenties, variërend van 49% tot 73%. Honden kunnen angstig reageren op allerlei verschillende geluiden maar de meest voorkomende geluiden waarop gereageerd wordt zijn vuurwerk, onweer, schoten, en motorgeluiden. Gedragingen die zij laten zien zijn onder andere rusteloosheid, trillen/beven, ijsberen, schrikachtigheid, hijgen, kwijlen, proberen zich te verstoppen, zelfbeschadiging en slopen.
Hoe kan geluidsangst door pijn veroorzaakt worden?
Bij mensen is geluidsgevoeligheid aangedragen als indicator voor pijn. Pijn veroorzaakt veranderingen in het zenuwstelsel. Het pijnsignaal wordt naar de hersenen gestuurd via zenuwen die door pijnlijke stimuli geactiveerd worden, de nociceptors. Nociceptors kunnen reageren op mechanische (bijvoorbeeld knijpen), thermische (hoge of lage temperaturen) of chemische (bijvoorbeeld een bijtende stof) stimuli. Unimodale nociceptors reageren op slechts één type stimuli, waar polymodale nociceptors op meerdere types kunnen reageren. Pijn is een waarschuwingssignaal om het individu te beschermen tegen schadelijke invloeden. Wanneer pijn aanhoudt, wordt de gevoeligheid van polymodale nociceptors verhoogd. Dit wordt perifere sensitisatie genoemd en is bedoeld om verder gebruik en dus verdere beschadiging van de aangetaste structuren te voorkomen.
Echter kunnen de neuronen in het centrale zenuwstelsel (het ruggenmerg en de hersenen) ook een verhoogde gevoeligheid vertonen. Dit wordt centrale sensitisatie genoemd. Centrale sensitisatie omvat onder andere een veranderde verwerking van sensorische prikkels, dysfunctie van pijnverlichtende signalen en verhoogde activiteit van nociceptors. Centrale sensitisatie kan op verschillende manieren ontstaan, en één ervan is aanhoudende perifere sensitisatie. Dit triggert het vrijkomen van ontstekingsbevorderende cytokines die een reactie kunnen uitlokken in het centraal zenuwstelsel.
Het resultaat is een verhoogde gevoeligheid voor allerlei perifere stimuli, zoals mechanische stimuli en chemische stimuli, maar ook licht en geluid. De belastbaarheid van de zintuigen kan hierdoor dus aanzienlijk verlagen. Centrale sensitisatie wordt vaak aangetroffen bij mensen met chronische musculoskeletale pijn.
Een recente studie heeft aangetoond dat musculoskeletale pijn bij honden mogelijk ook een verhoogde gevoeligheid voor geluid kan veroorzaken. De onderzoekers vergeleken twee groepen van elk tien honden met geluidsgevoeligheid. Bij honden in de ene groep waren geen musculoskeletale aandoeningen gevonden (de controle groep) en bij de honden in de andere groep wel (de "clinical case" groep).
De honden in beide groepen reageerden hetzelfde op de voor hen nare geluiden, bijvoorbeeld door te hijgen, verstoppen en beven. Een belangrijk verschil tussen beide groepen was het ontstaan van het probleem; in de controle groep begon de geluidsgevoeligheid gemiddeld op de leeftijd van 2 jaar en 8 maanden, terwijl in de clinical case groep de geluidsgevoeligheid gemiddeld op 6,5 jaar ontstond. De mogelijke oorzaak hiervan is dat gedurende het leven van de hond een musculoskeletale aandoening ontstaat, waarna de geluidsgevoeligheid getriggerd wordt.
Verder vormden in de controlegroep harde geluiden in het algemeen niet zozeer het probleem, maar vaker specifieke geluiden (bijvoorbeeld alleen vuurwerk, of alleen het geluid van wind). In de clinical case groep werden alle honden door àlle harde geluiden getriggerd. Dit wijst op ongemak/pijn door geluid, veroorzaakt door centrale sensitisatie. Ook is het mogelijk dat de musculoskeletale pijn verergert omdat de hond aanspant als reactie op hard geluid.
Na pijnbestrijding bij honden in de clinical case groep verbeterde het gedrag. Helaas hebben de onderzoekers geen pijnbestrijding toegepast in de controlegroep, want hoewel er geen muskuloskeletale aandoening gevonden kon worden, is dit geen garantie voor een pijnvrije hond.
Wanneer naar de osteopaat?
Wanneer je hond last heeft van geluidsangst of geluidsgevoeligheid, kan het dus nuttig zijn om te laten controleren of je hond pijn heeft. Een dierenarts kan hierbij van betekenis zijn, maar een behandeling door een osteopaat kan hierin ook zeker van nut zijn. Een osteopaat behandelt het hele lichaam en maakt spanningen in alle weefsels los, zodat je hond vrijuit kan bewegen. Bij chronische pijn zijn vaak spanningen in bijvoorbeeld de spieren of
fascia (bindweefsel) gemoeid, welke door een osteopaat zeer goed behandeld kunnen worden.
Wanneer je hond op latere leeftijd geluidsangst ontwikkelt, en reageert op harde geluiden in het algemeen, kan dit dus wijzen op pijn. Echter kan gedurende de tijd de angst voor geluiden ook aangeleerd raken, en is alleen het wegnemen van de pijn niet meer voldoende. In dat geval kan het ook nuttig zijn om een gedragsspecialist te raadplegen. Maar ook een hond waarbij op jonge leeftijd al geluidsgevoeligheid is ontstaan, kan later in zijn leven pijn krijgen wat zijn geluidsgevoeligheid weer kan verergeren. Bij deze honden is het ook nuttig om hen zo nu en dan te laten controleren en, indien nodig, te laten behandelen door een osteopaat. In beide gevallen kan het dus een probleem zijn met meerdere facetten die aangepakt dienen te worden.
Lopes et al. Noise Sensitivities in Dogs: An Exploration of Signs in Dogs with and without Musculoskeletal Pain Using Qualitative Content Analysis. Front. Vet. Sci. (2018) 5:17
Nijs et al. Recognition of central sensitization in patients with musculoskeletal pain: Application of pain neurophysiology in manual therapy practice. Manual Therapy 15 (2010) 135–141
Storengen et al. Noise sensitivity in 17 dog breeds: Prevalence, breed risk andcorrelation with fear in other situations. Applied Animal Behaviour Science 171 (2015) 152–16
