Hoe de neusriem de prestaties van je paard beïnvloedt

Denk jij er eigenlijk bij na als je de neusriem van je paard vastmaakt? Of snoer je het ding op de automatische piloot vast? Hoe strak of los hoort hij eigenlijk? De meesten van ons zijn waarschijnlijk begonnen met paardrijden op een manege, waar we allemaal geleerd hebben dat er nog twee vingers tussen de neusriem moeten passen. Ook in de vele boeken over paardrijden wordt dit als standaard genoemd. Dit is alleen niet een erg duidelijke bepaling, want niet iedereen heeft even dikke vingers.

De opkomst van de aansnoerneusriem zorgt ervoor dat steeds meer mensen de neusriem op het strakst mogelijke gaatje vastmaken. Dit kost namelijk maar weinig kracht, dus misschien heb je niet eens door dat hij eigenlijk best wel strak zit. Een strakke neusriem maakt het openen van de mond, knarsetanden en de tong over het bit slaan onmogelijk. Deze gedragingen worden als tekenen van verzet gezien, wat niet gunstig is voor de score in dressuurproeven. Ook hebben veel ruiters het gevoel dat ze meer controle hebben wanneer het paard de mond niet kan openen. Al deze ontwikkelingen hebben de laatste jaren ook de interesse van het wetenschappelijk onderzoek getrokken. In deze blog wil ik de uitkomsten daarvan bespreken, en uitleggen waarom het toch beter is om (je voelde het al aankomen ;) ) de neusriem niet te strak vast te zetten. We beginnen met een stukje anatomie!

Er lopen vele zenuwen en bloedvaten zeer oppervlakkig onder de huid van het paardenhoofd. Twee belangrijke zenuwen zijn de nervus trigeminus en de nervus facialis. De n. trigeminus is de grootste hersenzenuw en verzorgt de sensibele innervatie voor een groot deel van het hoofd, en stuurt de kauwspieren aan. De n. facialis stuurt de gezichtsspieren aan en heeft dus vooral een motorische functie. Beide hebben vele vertakkingen (zie afbeelding hieronder). Zenuwen zijn omgeven door drie lagen fascia (vliezen van bindweefsel). De individuele vezels zijn omwikkeld door het endoneurium, welke bundels vormen die omgeven worden door het perineurium. Het perineurium functioneert ook als bloed-zenuw-barrière. Bij grote zenuwen bundelen deze weer samen binnen een vlies die we het epineurium noemen. Fascia is een doorlopende structuur, en de drie lagen lopen dan ook over in het omgevende bindweefsel (fascia). Het epineurium is rijkelijk voorzien van bloedvaatjes, die het perineurium en endoneurium en de zenuwvezels van voedingsstoffen voorzien. Ook worden deze drie lagen sensibel geïnnerveerd, en wel door de nervi nervorum. Dit zijn nociceptors, oftewel zenuwen die reageren op pijnlijke stimuli. Een voorbeeld van zo’n pijnlijke stimulus is teveel druk. Het is dus niet moeilijk voor te stellen dat een strakke neusriem pijnlijk kan zijn.